Hentbolcuların Dünyası Zeynur Pehlivan-Zeki Pehlivan-Doruk Pehlivan

Daha önceki yazımızda antrenörlerin sporcularıyla iletişimi nasıl olmalı konusuna değinmiştik. Bu yazıda ise iletişimin özellikle sporcu açısından öğretici olabilmesini sağlamaya yönelik bir noktaya, “geribildirim” konusuna dikkat çekmek istiyorum.

Gerçek anlamda başarılı bir iletişim sürecinin oluşması ve bunun sportif performansa yansıması için, antrenör ve sporcu her iki tarafın da iletişim sürecine dahil olması gereklidir. Bu süreçte etkili bir geribildirim olmadığı zaman süreç tek yönlü bilgi akışına dönüştüğü için sağlıklı bir  iletişim oluşmaz. Geribildirim, alıcı ve gönderici (antrenör-sporcu) arasındaki geriye bilgi akışıdır. Ancak burada daha çok antrenörden sporcuya doğru bir geribildirim üzerinde duracağız.

Genel olarak etkili geribildirim;

Geribildirimin temel amacı, sporculara onlardan beklenen davranışları, başarı grafiklerini açıklamak ve ulaşmaları beklenen noktaya ne kadar yakın veya uzak olduklarını göstermektir. Etkili geribildirim, hangi işin nasıl yapıldığıyla ilgili olmalıdır. Bu tip geribildirim, her zaman için betimseldir ve kişiye değil, performansa ve davranışa yöneliktir. Etkili geribildirim elde edilen sonuçların, tüm bilgilerin ve gözlemlerin paylaşılmasını öngörür. Sporcuları yüksek performanslarını ödüllendirmek, sporcular açısından çok büyük bir motivasyon faktörüdür. Bunun temel nedeni de ödüllendirmenin, ödüle layık olan sporcuyu ve diğerlerini daha çok takdir edilecek ve saygı duyulmalarını sağlayacak davranışlarda bulunmaya teşvik etmesidir.  Ayrıca sporcuların sorumluluklarını daha fazla sahiplenmelerini de sağlayacaktır. Sporcular bu şekilde takıma faydaları dokunduğunu hissedeceklerdir. Geribildirim olumlu olduğunda ve herkesin önünde açıklanırsa, başarılı olan sporcu için daha büyük bir motivasyon faktörü haline gelir; çünkü herkesin önünde antrenörden alınacak bir teşekkür mesajı, sadece bir teşekkür olarak kalmaz, o kişinin diğer sporcular önünde onore edilmesi anlamına da gelir.

Antrenörlükte Etkili Geribildirim Verme

Antrenörlerin etkili geribildirimleri sporcuların yaptıkları hataları hızlıca düzeltmelerini sağlar. Sporcular, gerçekleştirdikleri bir sportif beceri ya da denemeden sonra “Nasıl yaptım? veya “Ne derece becerebildim? diye kendi kendilerine sorarlar. Burada, sadece doğru zamanda sporculara gerekli bilgiyi sağlamak onların öğrenmesini ve ilerlemesini hızlandırabilir.

Antrenörün bir sportif performans sonrası sporcularına ve takıma gerekli olan anlamlı bilgileri sağlamasının üç temel nedeni vardır.  1. Motive etmek 2. İyi performansı desteklemek, güçlendirmek ya da kötü olanları düzeltmek 3. Sporcuların ihtiyacı olan öğrenme ve ilerlemeyi hızlandırmak

Sporculara, onların nasıl daha iyi yapabileceklerini anlatacak yerleşmiş mekanizmalar vardır. Sporcular, yaptıkları hareketlerin nasıl sonuçlanacağını öngörebilir ve performanslarıyla ilgili bir bakış açısı oluşturabilirler. Örneğin bir hentbolcu yaptığı bir atışın gol olup olmayacağı ya da yaptığı bir aldatmanın işe yarayıp yaramayacağı ile ilgili kafasında bir fikir oluşturabilir. Ancak bu noktada sporcu dışarıdan bir göz yardımına ihtiyaç duyar. Bu nedenle antrenör olayın gerçek durumunu sporcuya aktarmada geribildirimi kullanır. Antrenörler sporcularının kendi performansları ile ilgili daha ayrıntılı bilgi verebilirler. Bu bilgi, gerçekte ne yapmak istedikleri, ne olduğu, aslında ne olması gerektiği ve nasıl kendilerini geliştirebilecekleri ile ilgili olarak sporculara dönüş sağlar. Antrenör tarafından sağlanan bu tür dış kaynaklı bilgiler, sporcuya performansı ve sonuçlarıyla ilgili anlamlı dönüşler kazandırır. Antrenör bu yolla, sporcunun daha iyi öğrenmesi ve yapabilirliğinin artmasına katkı sağlar.

Antrenörlerin Geribildirim Vermede Kullanabilecekleri İpuçları

Örnek Bir Öneri

Bunların yanında dikkat çekmek istediğim bir yöntemde, basketbolda özellikle altyapılarda dikkatimi çeken bir uygulamadır. Şöyleki; basketbol antrenman ve maçlarında yaptığım gözlemlerde, antrenörler çalışmalar sırasında sürekli olarak sporcuların ihtiyaçları olan “doğru” temel teknikler ve davranışları yapmaları konusu üzerinde sıklıkla durmaktadırlar. Maçlarda da yine antrenmanlarda uygulatmaya çalıştıkları hareketleri yapmaları konusunda sıklıkla geribildirimlerde bulunmaktadırlar. Örneğin, potaya doğru yapılması gereken top sürme ve turnike hareketinde sağdan girdiyse sağ el, soldan girdiyse sol elle turnike atmaları konusunda uyarmaktadırlar. Eğer sporcu soldan girip sağ elle bunu yaparsa, atış sayı olsa bile sporcularını doğru hareket olan sol elle turnike konusunda uyarmaktadırlar. Yine aynı mantıkla, boş oyuncuyu bulmak için top çevirmek konusunda da bu uygulama geçerlidir. Üzerinde savunma olan oyuncu potaya atış yapıp sayı bulsa bile doğru hareket olan boş oyuncunun top kullanması gerektiği belirtiliyor ya da doğru adam doğru atış kullanıp sayıyı kaçırsa bile “aferin, “bravo” vb. gibi sözlerle sporcu motive edilip cesaretlendirilmektedir.

Hentboldeki uygulamalarda ise basketbolun bu yaklaşımını çok fazla görmek mümkün olmamaktadır. Genelde boş ya da uygun oyuncuyu bulma ve pas verme, savunma üzerindeyken atış yapmama vb. gibi durumlarda sporcularımıza gerekli geribildirim verilmemektedir. Oyuncu eğer gol attıysa, antrenör hareketin doğru olup olmadığı konusunda ve yapılması gereken davranışla ilgili geribildirimde bulunmamaktadır. Bu eksiklik sporcuların ilerleyen yaş gruplarında istenmedik alışkanlıkları kazanmalarına ve bunları değiştirme konusunda çok fazla direnç kazanmalarına yol açmaktadır. Halbuki, basketboldaki geribildirim uygulamasının hentbolde de sıklıkla kullanılması, hentbolcülerin ileriye dönük bir çok olumsuz alışkanlık kazanmalarının önüne geçecektir. Bu konunun, antrenör arkadaşlarımız tarafından değerlendirilerek, antrenörlük uygulamalarında kullanmalarının oldukça yararlı olacağı düşüncesindeyim.

KAYNAK:

http://www.sports-training-adviser.com/coaching-feedback.html

http://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/etkili-geribildirim/

                                                                                                                              Zeki PEHLİVAN